TAKİP ETMEK İÇİN TIKLAYIN!
Vatandaşlık Sayısal Bilgiler
• 1921 Anayasasına göre
• Seçimler 2 yılda bir yapılır
• Seçmen yaşı 18
• Cumhurbaşkanı 4 yıllığına seçilir
1921 – 23 Değişikliği: Başbakan meclis içinden seçilme zorunluluğu
1924 Anayasası Milletvekili seçilme yaşı 30
1924 Anayasası 1931 değişikliği seçmen yaşı 18 den 22 ye çıkarılmıştır, Seçimler 4 yılda bir
1946 Çok partili hayata geçildi
1950 yılında gizli oy açık sayım ve döküm hesabı getirildi
1961 Anayasası Cumhurbaşkanlığı süresi 7 yıl
MGK, Diyanet işleri, HSYK
• 1961 – 71,73 Değişikliği: KHK, AYİM, DGM
• 1982 Anayasası TBMM toplantı yeter sayısı 184, karar yeter sayısı 139
• 1982 – 95 Değişikliği. Seçme ve siyasi partilere üye olma yaşı 18
• Yakalanan kişi en geç 48 saat, toplu suçlarda ise 4 gün içinde hâkim önüne çıkarılır
• Siyasi partiler en az 30 Türk vatandaşı tarafından kurulur.
• Milletvekili seçilebilmek için 25 yaşının doldurmuş olmak gerekir
• Seçimlerin yenilenmesine TBMM başkanına danışarak Cumhurbaşkanının karar vermesi halinde karardan 90 gün sonraki ilk Pazar günü seçim yapılır.
• Ara seçim genel seçimlerden 30 ay geçmeden veya genel seçimlere 1 yıl kala yapılamaz
• TBMM üye tam sayısında %5’lik boşalma olması durumunda genel seçimlerden 30 ay geçmemiş olsa dahi ara seçimler 3 ay içinde parlamento kararı ile zorunlu olarak yapılır
• Seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz.
• Bir ilin veya seçim çevresinin TBMM’de üyesi kalmaması halinde boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim zorunlu olarak yapılır, bu durumda genel seçimlerden sonra 30 ay içinde ara seçim yapılamaz ve genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz kuralı geçerli değildir
• YSK = 11 üye (7 asil, 4 yedek) : Yargıtay 6 üye, Danıştay 5 üye seçer
• TBMM kararıyla milletvekilliğinin düşürülmesine veya yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına karşı ilgili milletvekili veya başka bir milletvekili tarafından 7 gün içinde Anayasa mahkemesine iptal başvurusunda bulunulabilir. Mahkeme 15 gün içinde kararını verir.
• 2007 değişikliği ile seçimlerin 4 yılda bir yapılmasına karar verildi.
• Anayasanın değiştirilmesi üye tam sayısının en az 1/3’ü(184) tarafından yazıyla teklif edilebilir.
• Anayasanın değiştirilmesi ile ilgili teklifler genel kurulda 2 defa görüşülür
• Değiştirme teklifinin kabulü meclis üye tam sayısının en az 3/5 ‘inin (330) gizli oyuyla mümkündür.
• 330(3/5) <= Kabul < 367(2/3) halkoyuna sunulur
• 367(2/3) <= Kabul onaylanabilir • Nitelikli çoğunluklar • Genel ve özel af: TBMM üye tam sayısının 3/5’ü(açık) • Cumhurbaşkanının vatana ihanetle suçlanması: Teklif için üye tam sayısının 1/3’i, karar için üye tam sayısının 3/4’ü • TBMM başkan seçimi: İlk iki turda üye tam sayısının 2/3’si, üçüncü turda üye tam sayısının salt çoğunluğu(gizli)(Dördüncü turda özel bir çoğunluğa gerek yoktur. Fazla oy alan seçilir.) • Kanunlar 15 gün içinde–>Resmi gazetede yayımlanır
• TBMM; her yıl ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır. En çok 3 ay tatil yapabilir. Tatil dışında en fazla 15 gün ara verebilir.
• TBMM Başkanı TBMM üyelerinin 1/5’i(110-yazılı olarak) istemi üzerine meclisi toplantıya çağırır
• TBMM Başkanlık divanı seçimleri 5 günde tamamlanır
• Meclis araştırmasını en az 20 milletvekili isteyebilir.
• Genel görüşmeyi en az 20 milletvekili isteyebilir.
• Gensoru en az 20 milletvekili isteyebilir
• Gensoru önergesi verilişinden sonra 3 gün içinde bastırılır ve üyelere dağıtılır. Dağıtılmasından itibaren10 gün içinde gündeme alınıp alınmayacağı görüşülür. Görüşülme tarihi gündeme alınması kararından itibaren 2 gün geçmedikçe yapılamaz ve 7 günden sonraya da bırakılamaz.
• Meclis soruşturması TBMM üye tam sayısının en 1/10’inin önergesiyle istenebilir
• TBMM tarafından reddedilen kanun tasarı ve teklifleri aradan 1 yıl geçmedikçe aynı yasama dönemi içinde tekrar verilemez.
• TBMM’de konusu ile ilgili olarak 17 adet komisyon vardır.
• Bütçe komisyonu 40 kişiden oluşur. Bunun 25’i iktidar partisi üyelerinden oluşur.
• Kesin hesap kanun tasarıları bakanlar kurulu tarafından ilgili oldukları mali yılın sonundan başlayarak en geç 7 ay içinde TBMM’ye sunulur. Sayıştay en geç 75 gün içinde genel uygunluk bildirimini TBMM’ye sunar.
• Cumhurbaşkanlığına meclis dışından aday gösterilebilmesi için en az 20 milletvekilinin imzası gerekir.
• Cumhurbaşkanı seçilmek için 40 yaşını doldurmuş olmalı
• Cumhurbaşkanını görev süresi 5 yıldır ve 2 defa seçilebilir.
• En son yapılan seçimlerde geçerli oyların %10’unu geçemeyen partilerin birleşmesi ile toplam oyları %10’u geçiyorsa cumhurbaşkanlığına aday gösterebilirler.
• Cumhurbaşkanlığı seçimi görev süresinin bitmesinden önceki 60 gün içinde tamamlanır
• Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir sebepten dolayı boşalması durumunda 60 gün içinde seçim yapılır
• OHAL, sıkıyönetim ve seferberlik 6 aylığına ilan edilebilir
• TBMM’nin süresini 4 aylığına uzatma ya da kısaltma yetkisi vardır
• Devlet Denetleme Kurulu 9 üyeden oluşur
• Bakanlar kurulu: Başbakan dâhil 25 üyeden oluşur.
• Hakimler ve savcılar 65 yaşını bitirinceye kadar hizmet görürler
• Anayasa mahkemesi 17 üyeden oluşur
• TBMM 3 Üye
• 2 Sayıştay
• 1 Baro Başkanları
• ü Cumhurbaşkanı 14 Üye
• 3 Yargıtay
• 2 Danıştay
• 1 Askeri Yargıtay , 1 Ayim
• 3 Yök
• 4 (raportör,üst düzey yönetici, avukatlar)
Anayasa mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilirler
Anayasa mahkemesi üyeleri arasından gizli ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile 4 yıl için bir başkan ve iki başkan vekili seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler
Anayasa mahkemesi, davanın kendisine gelişinden itibaren 5 ay içinde kararını verir
Anayasa şekil bakımından -> Cumhurbaşkanı + 110 MV.(1/5) – > 10 gün içinde
Kanun şekil bakımından -> Cumhurbaşkanı + 110 MV.(1/5) – > 10 gün içinde
Kanun esas bakımından -> Cumhurbaşkanı + 110 MV.(1/5) + iktidar-muhalefet parti grubu – >60 gün içinde
KHK + İçtüzük şekil,esas bakımından -> + 110 MV.(1/5) + iktidar-muhalefet parti grubu – > 60gün içinde
Yargıtay cumhuriyet başsavcısı ve başsavcı vekilini CB. 4 yıllığına seçer
Yargıtay üyelerini HSYK seçer
Danıştay 1/4 CB. 3/4 HSYK Seçer
HSYK 22 Asil 12 Yedek
• 1 Adalet Bakanı , 1 Adalet Bakanı müsteşarı
• 4 Cumhurbaşkanı
• 3 Yargıtay , 2 Danıştay
• 7 Adli hakim savcıları ,3 idari hakim savcıları
• 1 Adalet Akademisi
• HSYK Üyeleri 4 Yıllığına seçilir
• Sayıştayın kesin hükümleri hakkında yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunulabilir
• Sayıştay üyelerini TBMM seçer
• Uyuşmazlık mahkemesi üyeleri yargıtay, danıştay, askeri yargıtay ve askeri yüksek idare mahkemesi üyeleri arasından seçilir. Başkanı ve başkan vekili anayasa mahkemesi tarafından seçilir.
• Anayasa mahkemesi anayasa değişikliğinde iptale, siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verebilmesi için toplantıya katılan üyelerin 2/3 oy çokluğu şarttır.
• Bakanlar kurulu bütçe tasarılarını mali yıl başından 75 gün önce TBMM’ye sunar.
• Anayasa Mahkeme’nin asıl ve yedek üyeleri en az 40 yaşında olmalıdır
• Devlet memurları ikametgahının bulunduğu yerden başka bir yere atanırsa en geç 15 gün içinde göreve başlamak zorundadır
• 2 yıl üst üste olumsuz sicil alan memurlar başka bir sicil amirinin emrine atanır.
• Nüfusu 5000 ve üzerinden olan yerlerde içişleri bakanlığının önerisi üzerine müşterek kararname ile belediye kurulabilir.
• Büyükşehir Belediye Başkanı: 5 yıl için seçilir
• Yerel yönetim seçimlerine katılma için 25 yaşını doldurmuş olmak gerekir
• Nüfus 2000’den az ise köy, 2000-20000 arası ise kasaba, 20000’den büyük ise şehir olur.
• DPT tarafından ilk kez 9. Kalkınma planı 5 değil 7 yıllık hazırlanmıştır(2007-2013).
Anayasa Mahkemesi Başkan ve 11 Üye ile toplanır
Cumhurbaşkanı TBMM seçimlerini yenileme kararı için Bakanlar kurulunun gensoru ile düşürülmesinden 45 gün geçmelidir
Kamu Baş Denetçisi TBMM tarafından gizli oy ile 4 yıl için seçilir